Σαν να μην έφταναν όλες οι άλλες απειλές που ενέσκυψαν με την μορφή καταιγίδας, για την ίδια δυνατότητα επιβίωσης, ευρύτερων στρωμάτων της κοινωνίας μας -λόγω της τρέχουσας οικονομικής, πολιτικής, κοινωνικής και πολιτιστικής κρίσης,- ήρθε να προστεθεί και μια ακόμα: η επανεμφάνιση του νέφους της αιθαλομίχλης.
Φτώχεια, ανεργία, αβεβαιότητα και επαπειλούμενη ανεργία, περικοπές μισθών, συντριβή συντάξεων, κατάρρευση του όποιου κράτους πρόνοιας και αυτής της στοιχειώδους προστασίας της μισθωτής εργασίας -στο όνομα της "ευέλικτης εργασίας"- αποδόμηση των -έτσι κι αλλιώς- ανεπαρκών υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας, πείνα, κατάθλιψη, αυτοκτονίες, ναρκωτικά, AIDS, αύξηση της νοσηρότητας και θνησιμότητας, μείωση του προσδόκιμου επιβίωσης των Ελλήνων (ιδιαίτερα για τα λαϊκά στρώματα), μετανάστευση, πλειστηριασμοί, υπογεννητικότητα, πλήρης υποβάθμιση του περιβάλλοντος (κυρίως αστικού), και μέσα σ’ αυτήν- η ύπουλη απειλή για την δημόσια υγεία- με την εγκατεστημένη πλέον κατάσταση, της παρουσίας του νέφους της αιθαλομίχλης.
Έτσι στο αίσθημα «απελπισίας» που διακατέχει ευρύτερα κοινωνικά στρώματα, ήρθε να προστεθεί και αυτό της «ασφυξίας» που καθιστά δυσχερή και αυτήν ακόμα την δυνατότητα να αναπνέουμε -τουλάχιστον- καθαρό(;;!!!!) αέρα.
Η εξέλιξη αυτή αποτελεί συνέπεια της πλήρους υποβάθμισης των όρων διαβίωσης για τα ευρύτερα λαϊκά στρώματα της κοινωνίας μας που επιβάλλει, η συγκεκριμένη κρίση.
Είναι λοιπόν προφανές, ότι κάθε προσπάθεια που επικεντρώνεται απλά, στις μετρητικές παραμέτρους του συγκεκριμένου φαινομένου της αιθαλομίχλης -αν δεν είναι- κινδυνεύει να λειτουργήσει αποπροσανατολιστικά για το προφανές και το αυτονόητο -που παραμένουν ζητούμενα- και καθιστούν αίολη – «ξεκρέμαστη» από τις αναγκαίες κοινωνικές και πολιτικές αναφορές, και αυτή καθεαυτή την επιστημονική γνώση και συμβολή.
Άλλωστε, τι νόημα έχει να περιορίζεσαι στο να προσδιορίζεις με επιστημονική επάρκεια το φαινόμενο του νέφους της αιθαλομίχλης και τις σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων, όταν αυτοί στους οποίους απευθύνεσαι έχουν να επιλέξουν ανάμεσα στο να υποφέρουν ή και να πεθάνουν από το κρύο, ή να κινδυνεύσουν να νοσήσουν λόγω του νέφους;;...
Πού είναι -τέλος πάντων- όλοι αυτοί (άτομα, συλλογικότητες, ΜΚΟ, κλπ) που μέχρι πριν λίγα χρόνια «κόμπαζαν» για τα ανθρώπινα δικαιώματα τα οποία ξαφνικά (;) μετατράπηκαν σε «δικαιώματα» που υπηρετούν -μόνο-τις ανάγκες της "θεοποιημένης" «Αγοράς»; και σήμερα κόπτονται για την "ανάπτυξη" μιας υποκριτικής αλληλεγγύης;...
Ωστόσο, για την ανάγκη μεγαλύτερης σαφήνειας για τα δεδομένα που σχετίζονται με το συγκεκριμένο φαινόμενο, είναι σκόπιμο να επισημανθούν τα εξής:
• Το νέφος της αιθαλομίχλης αποτελείται από αιωρούμενα σωματίδια που εκλύονται στην ατμόσφαιρα κατά την καύση άνθρακα, δηλαδή, λόγω της μαζικής χρήσης καυσόξυλου (και όχι μόνο) για τις ανάγκες θέρμανσης - σε συνθήκες επιχειρούμενης εξαθλίωσης των συνθηκών διαβίωσης ευρύτερων στρωμάτων - ειδικότερα μετά την αύξηση ( εξαπλασιασμό) της φορολογίας στο πετρέλαιο θέρμανσης που επιβλήθηκε στο όνομα της "καταπολέμησης" του λαθρεμπορίου καυσίμων...
• Τα σωματίδια αυτά -ανάλογα με το μέγεθος τους- κατατάσσονται σε 3 κατηγορίες:
Με διάμετρο 10 μικρά του μέτρου (pm 10)
" " 2,5 " " " (pm 2,5)
" " 1 " " " (pm 1)
Η επικινδυνότητα τους είναι αντιστρόφως ανάλογη με το μέγεθος τους. Δηλαδή, όσο μικρότερη η διάμετρος των σωματιδίων τόσο πιο ισχυρή είναι η βλαπτική τους επίδραση στον ανθρώπινο οργανισμό.
Ο διεθνώς αναγνωρισμένος αυτός κίνδυνος για την Δημόσια Υγεία οδήγησε τόσο την EE όσο και την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, στην θεσμοθέτηση οριακών τιμών για τις συγκεντρώσεις των συγκεκριμένων περιβαλλοντικών ρύπων.
Τα όρια αυτά για την EE και την χώρα μας είναι:
Για τα αιωρούμενα σωματίδια διαμέτρου 10 μικρών του μέτρου (pm 10)
40 μg/m3 αέρα, ως ετήσιος μέσος όρος συγκέντρωσης
50 μg/m3 αέρα - ημερήσιο όριο - για το οποίο δεν είναι επιτρεπτή η υπέρβαση για περισσότερες από 35 φορές/έτος.
Πρακτικά, στην Αθήνα (αλλά και τα άλλα αστικά κέντρα) οι ημερήσιες αντίστοιχες συγκεντρώσεις υπερβαίνουν τα παραπάνω όρια, σε καθημερινή σχεδόν βάση, ενώ αρκετές φορές, καταγράφονται συγκεντρώσεις ακόμα κι 7πλάσιες των ορίων.
Οι βλαπτικές επιπτώσεις στην υγεία του εκτεθειμένου πληθυσμού αφορούν:
την επιδείνωση των προβλημάτων υγείας σε πάσχοντες από χρόνια αναπνευστικά νοσήματα (άσθμα, χρόνια βρογχίτιδα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, αναπνευστική ανεπάρκεια, αλλεργίες)
Την αύξηση του σχετικού κινδύνου για την εμφάνιση καρκίνου στον πνεύμονα (η αιθάλη αποτελεί αναγνωρισμένο καρκινογόνο παράγοντα)
Την συσχέτιση (επιδημιολογικά) με την εμφάνιση αυξημένης συχνότητας εμφραγμάτων του μυοκαρδίου , εγκεφαλικών επεισοδίων, και γενικότερα την εγκατάσταση αθηροσκληρυντικών αλλοιώσεων στο καρδιαγγειακό σύστημα
«Επιδημιολογικές μελέτες έχουν καταδείξει ότι η μείωση της ετήσιας μέσης τιμής στην συγκέντρωση των σωματιδίων (pm10) στα 20μg/m3 (από τα 40) στην Αθήνα , θα μπορούσε να συμβάλλει στο να προληφθούν 5.000 πρόωροι θάνατοι/έτος (βλέπε αποτελέσματα Ευρωπαϊκού Ερευνητικού προγράμματος APHEIS).
Τέλος,
Είναι σκόπιμο να υπογραμμιστεί (απαντώντας και στο ερώτημα που διαχρονικά διατυπώνεται από το πολιτικό μας σύστημα: ("φέρτε μου έναν νεκρό από το νέφος") ότι κριτήριο για την σοβαρότητα και τις προτεραιότητες στην αντιμετώπιση των προβλημάτων Δημόσιας Υγείας είναι:
Τόσο η ύπαρξη μικρού Σχετικού κινδύνου στον οποίο όμως εκτίθεται μεγάλο μέρος του πληθυσμού.
όσο και η ύπαρξη αυξημένου Σχετικού κινδύνου στον οποίο εκτίθεται μικρό μέρος του πληθυσμού.
Αυτά σαν υπενθύμιση για όσους παριστάνουν ότι δεν γνωρίζουν...
Αθήνα Δεκέμβριος 2013
Χ. ΧΑΤΖΗΣ
Ιατρός Εργασίας
Διδάκτωρ Ιατρικής Παν/μίου Αθηνών
Φτώχεια, ανεργία, αβεβαιότητα και επαπειλούμενη ανεργία, περικοπές μισθών, συντριβή συντάξεων, κατάρρευση του όποιου κράτους πρόνοιας και αυτής της στοιχειώδους προστασίας της μισθωτής εργασίας -στο όνομα της "ευέλικτης εργασίας"- αποδόμηση των -έτσι κι αλλιώς- ανεπαρκών υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας, πείνα, κατάθλιψη, αυτοκτονίες, ναρκωτικά, AIDS, αύξηση της νοσηρότητας και θνησιμότητας, μείωση του προσδόκιμου επιβίωσης των Ελλήνων (ιδιαίτερα για τα λαϊκά στρώματα), μετανάστευση, πλειστηριασμοί, υπογεννητικότητα, πλήρης υποβάθμιση του περιβάλλοντος (κυρίως αστικού), και μέσα σ’ αυτήν- η ύπουλη απειλή για την δημόσια υγεία- με την εγκατεστημένη πλέον κατάσταση, της παρουσίας του νέφους της αιθαλομίχλης.
Έτσι στο αίσθημα «απελπισίας» που διακατέχει ευρύτερα κοινωνικά στρώματα, ήρθε να προστεθεί και αυτό της «ασφυξίας» που καθιστά δυσχερή και αυτήν ακόμα την δυνατότητα να αναπνέουμε -τουλάχιστον- καθαρό(;;!!!!) αέρα.
Η εξέλιξη αυτή αποτελεί συνέπεια της πλήρους υποβάθμισης των όρων διαβίωσης για τα ευρύτερα λαϊκά στρώματα της κοινωνίας μας που επιβάλλει, η συγκεκριμένη κρίση.
Είναι λοιπόν προφανές, ότι κάθε προσπάθεια που επικεντρώνεται απλά, στις μετρητικές παραμέτρους του συγκεκριμένου φαινομένου της αιθαλομίχλης -αν δεν είναι- κινδυνεύει να λειτουργήσει αποπροσανατολιστικά για το προφανές και το αυτονόητο -που παραμένουν ζητούμενα- και καθιστούν αίολη – «ξεκρέμαστη» από τις αναγκαίες κοινωνικές και πολιτικές αναφορές, και αυτή καθεαυτή την επιστημονική γνώση και συμβολή.
Άλλωστε, τι νόημα έχει να περιορίζεσαι στο να προσδιορίζεις με επιστημονική επάρκεια το φαινόμενο του νέφους της αιθαλομίχλης και τις σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων, όταν αυτοί στους οποίους απευθύνεσαι έχουν να επιλέξουν ανάμεσα στο να υποφέρουν ή και να πεθάνουν από το κρύο, ή να κινδυνεύσουν να νοσήσουν λόγω του νέφους;;...
Πού είναι -τέλος πάντων- όλοι αυτοί (άτομα, συλλογικότητες, ΜΚΟ, κλπ) που μέχρι πριν λίγα χρόνια «κόμπαζαν» για τα ανθρώπινα δικαιώματα τα οποία ξαφνικά (;) μετατράπηκαν σε «δικαιώματα» που υπηρετούν -μόνο-τις ανάγκες της "θεοποιημένης" «Αγοράς»; και σήμερα κόπτονται για την "ανάπτυξη" μιας υποκριτικής αλληλεγγύης;...
Ωστόσο, για την ανάγκη μεγαλύτερης σαφήνειας για τα δεδομένα που σχετίζονται με το συγκεκριμένο φαινόμενο, είναι σκόπιμο να επισημανθούν τα εξής:
• Το νέφος της αιθαλομίχλης αποτελείται από αιωρούμενα σωματίδια που εκλύονται στην ατμόσφαιρα κατά την καύση άνθρακα, δηλαδή, λόγω της μαζικής χρήσης καυσόξυλου (και όχι μόνο) για τις ανάγκες θέρμανσης - σε συνθήκες επιχειρούμενης εξαθλίωσης των συνθηκών διαβίωσης ευρύτερων στρωμάτων - ειδικότερα μετά την αύξηση ( εξαπλασιασμό) της φορολογίας στο πετρέλαιο θέρμανσης που επιβλήθηκε στο όνομα της "καταπολέμησης" του λαθρεμπορίου καυσίμων...
• Τα σωματίδια αυτά -ανάλογα με το μέγεθος τους- κατατάσσονται σε 3 κατηγορίες:
Με διάμετρο 10 μικρά του μέτρου (pm 10)
" " 2,5 " " " (pm 2,5)
" " 1 " " " (pm 1)
Η επικινδυνότητα τους είναι αντιστρόφως ανάλογη με το μέγεθος τους. Δηλαδή, όσο μικρότερη η διάμετρος των σωματιδίων τόσο πιο ισχυρή είναι η βλαπτική τους επίδραση στον ανθρώπινο οργανισμό.
Ο διεθνώς αναγνωρισμένος αυτός κίνδυνος για την Δημόσια Υγεία οδήγησε τόσο την EE όσο και την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, στην θεσμοθέτηση οριακών τιμών για τις συγκεντρώσεις των συγκεκριμένων περιβαλλοντικών ρύπων.
Τα όρια αυτά για την EE και την χώρα μας είναι:
Για τα αιωρούμενα σωματίδια διαμέτρου 10 μικρών του μέτρου (pm 10)
40 μg/m3 αέρα, ως ετήσιος μέσος όρος συγκέντρωσης
50 μg/m3 αέρα - ημερήσιο όριο - για το οποίο δεν είναι επιτρεπτή η υπέρβαση για περισσότερες από 35 φορές/έτος.
Πρακτικά, στην Αθήνα (αλλά και τα άλλα αστικά κέντρα) οι ημερήσιες αντίστοιχες συγκεντρώσεις υπερβαίνουν τα παραπάνω όρια, σε καθημερινή σχεδόν βάση, ενώ αρκετές φορές, καταγράφονται συγκεντρώσεις ακόμα κι 7πλάσιες των ορίων.
Οι βλαπτικές επιπτώσεις στην υγεία του εκτεθειμένου πληθυσμού αφορούν:
την επιδείνωση των προβλημάτων υγείας σε πάσχοντες από χρόνια αναπνευστικά νοσήματα (άσθμα, χρόνια βρογχίτιδα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, αναπνευστική ανεπάρκεια, αλλεργίες)
Την αύξηση του σχετικού κινδύνου για την εμφάνιση καρκίνου στον πνεύμονα (η αιθάλη αποτελεί αναγνωρισμένο καρκινογόνο παράγοντα)
Την συσχέτιση (επιδημιολογικά) με την εμφάνιση αυξημένης συχνότητας εμφραγμάτων του μυοκαρδίου , εγκεφαλικών επεισοδίων, και γενικότερα την εγκατάσταση αθηροσκληρυντικών αλλοιώσεων στο καρδιαγγειακό σύστημα
«Επιδημιολογικές μελέτες έχουν καταδείξει ότι η μείωση της ετήσιας μέσης τιμής στην συγκέντρωση των σωματιδίων (pm10) στα 20μg/m3 (από τα 40) στην Αθήνα , θα μπορούσε να συμβάλλει στο να προληφθούν 5.000 πρόωροι θάνατοι/έτος (βλέπε αποτελέσματα Ευρωπαϊκού Ερευνητικού προγράμματος APHEIS).
Τέλος,
Είναι σκόπιμο να υπογραμμιστεί (απαντώντας και στο ερώτημα που διαχρονικά διατυπώνεται από το πολιτικό μας σύστημα: ("φέρτε μου έναν νεκρό από το νέφος") ότι κριτήριο για την σοβαρότητα και τις προτεραιότητες στην αντιμετώπιση των προβλημάτων Δημόσιας Υγείας είναι:
Τόσο η ύπαρξη μικρού Σχετικού κινδύνου στον οποίο όμως εκτίθεται μεγάλο μέρος του πληθυσμού.
όσο και η ύπαρξη αυξημένου Σχετικού κινδύνου στον οποίο εκτίθεται μικρό μέρος του πληθυσμού.
Αυτά σαν υπενθύμιση για όσους παριστάνουν ότι δεν γνωρίζουν...
Αθήνα Δεκέμβριος 2013
Χ. ΧΑΤΖΗΣ
Ιατρός Εργασίας
Διδάκτωρ Ιατρικής Παν/μίου Αθηνών